Skip to content

Pacjent i opiekun. Komfort oraz bezpieczeństwo opiekuna i pacjenta podczas przemieszczania.

13.06.2022
Strona główna / Porady / Pacjent i opiekun. Komfort oraz bezpieczeństwo opiekuna i pacjenta podczas przemieszczania.

Mimo dostępu do specjalistycznego sprzętu opiekunowie zawodowi i niezawodowi wciąż narażają swoje zdrowie, nieprawidłowo przenosząc podopiecznego. Jak robić to bezpiecznie? Oto krótkie podsumowanie webinaru prowadzonego przez Joannę Szwedo, pielęgniarkę i specjalistkę opieki paliatywnej oraz autorkę artykułów z zakresu opieki nad osobami niepełnosprawnymi i długotrwale unieruchomionymi oraz z zakresu leczenia ran trudno gojących się.

Dlaczego warto wiedzieć, jak bezpiecznie przenosić i podnosić podopiecznego?

To przydatna wiedza zarówno dla opiekunów profesjonalnych i nieprofesjonalnych, czyli np. bliskich zajmujących się schorowanym rodzicem lub dziadkiem. W czasie, gdy brakuje personelu medycznego każdy, kto opiekuje się osobą z niepełnosprawnością (a duża liczba pacjentów z ograniczoną mobilnością pozostaje w opiece domowej) powinien wiedzieć, jak zadbać zarówno o siebie jak i o swojego pacjenta.

Prawidłowy transfer minimalizuje także ryzyko upadku osoby starszej, którego skutki potrafią być bardzo poważne. W efekcie senior może cierpieć na zespół poupadkowy, a osoba do tej pory aktywna i sprawna, może stać się pacjentem leżącym wymagającym pomocy we wszystkich czynnościach. Więcej na temat przyczyn, objawów i zapobiegania upadkom, dowiesz się z tego artykułu: Zespół poupadkowy – przyczyny, objawy i leczenie.

Pacjent i opiekun. Komfort oraz bezpieczeństwo opiekuna i pacjent podczas przemieszczania.
Transfer pacjenta z zastosowaniem podnośnika sufitowego Luna

Kim jest pacjent z ograniczoną mobilnością?

Opiekunowie zawodowi i niezawodowi zajmują się pacjentami z różnymi chorobami, które także ograniczają ich funkcje motoryczne. Do tego grona zaliczają się m.in.:

  • Osoby starsze – ograniczona mobilność jest skutkiem procesu starzenia się
  • Osoby z niepełnosprawnościami – w tym osoby chorujące od dziecka, np. pacjenci z porażeniem mózgowym
  • Osoby z dysfunkcjami narządu ruchu – np. po amputacjach kończyn.
  • Chorzy po urazach czaszkowo-mózgowych i po urazach rdzenia kręgowego – do ograniczenia funkcji motorycznych dochodzi z powodów mechanicznych.
  • Chorzy po udarach mózgu – cierpiące na niedowłady i porażenia
  • Chorzy cierpiący na choroby neurodegeneracyjne – m.in. SMA, stwardnienie rozsiane.

Przemieszczanie pacjenta z ograniczoną mobilnością

Przemieszczanie pacjenta z ograniczoną mobilnością jest wyzwaniem zarówno dla opiekunów formalnych jak i nieformalnych niezależnie od warunków, w jakich odbywa się opieka. Sprawny transfer wymaga odpowiedniego przygotowania merytorycznego i sprzętowego oraz przystosowanego pomieszczenia.

Dlaczego ręczne podnoszenie i przenoszenie jest zagrożeniem zarówno dla opiekuna jak i pacjenta?

  • Nieprawidłowa technika podnoszenia może spowodować uraz, a w przypadku pacjenta dodatkowo zwiększa ryzyko uszkodzenia mechanicznego skóry oraz powstawania odleżyn w wyniku tarcia.
  • Pacjent często waży zbyt dużo i jego przemieszczenie wymaga udziału dwóch lub więcej osób.
  • Opiekun nie zawsze jest w stanie przewidzieć nagły ruch pacjenta.
  • W niektórych sytuacjach przyjęcie bezpiecznej pozycji jest utrudnione lub niemożliwe.

Jakie błędy może popełnić opiekun w trakcie ręcznego przemieszczania chorego?

  • Ciągnięcie po materacu – np. w sytuacji, gdy pacjent zsunął się z łóżka w wyniku zbyt wysokiego ustawienia materaca. Optymalna pozycja to ułożenie głowy pod kątem 30° od podłoża.
  • Ciągnięcie chorego za ręce podczas podnoszenia lub chodzenia.
  • Chwytanie pacjenta pod pachami, za szyję lub w okolicy pasa.
  • Nieergonomiczne wykorzystanie sprzętu pomocniczego, np. niedostosowanie wysokości łóżka do wzrostu opiekuna.
  • Nieprawidłowa postawa opiekuna podczas pracy i transferu.
Pacjent i opiekun. Komfort oraz bezpieczeństwo opiekuna i pacjent podczas przemieszczania.
Transfer pacjenta z zastosowaniem podnośnika jezdnego Solar 185

Skutki zdrowotne nieprawidłowego transferu pacjenta

Ręczne podnoszenie i przenoszenie podopiecznego wymaga od opiekuna dużego wysiłku fizycznego oraz podnosi ryzyko wypadku. W trakcie wykonywania tych czynności może dojść do zerwania ścięgien i więzadeł, skręcenia stawów, uszkodzenia nerwów, złamania kości, zapalenia mięśni bądź wypadnięcia krążka międzykręgowego.

Układ mięśniowo-szkieletowy osoby zajmującej się pacjentem z ograniczonymi funkcjami motorycznymi jest narażony na ogromne obciążenia poprzez obciążenie statyczne (w wyniku przebywania w jednej pozycji) oraz obciążenie dynamiczne (podczas poruszania się). Dlatego jednym z najcięższych problemów zdrowotnych występujących wśród opiekunów są zespoły bólowe kręgosłupa, które wynikają z dużego obciążenia odcinka lędźwiowego podczas nieprawidłowej pozycji w trakcie pracy. Urazy kręgosłupa mogą powstawać w wyniku wielokrotnego i/lub długotrwałego dźwigania nawet niewielkich ciężarów (urazy kumulacyjne) lub w wyniku przekroczenia normy podnoszenia ciężarów albo wypadku przy pracy (urazy ostre).

Pacjent i opiekun. Komfort oraz bezpieczeństwo opiekuna i pacjent podczas przemieszczania.
Prawidłowa postawa w trakcie podnoszenia ciężaru – ugięte kolana, wyprostowany kręgosłup

Jak uniknąć szkodliwych skutków zdrowotnych związanych z ręcznym transferem?

O ergonomii pracy, czyli o dostosowaniu warunków do możliwości psychofizycznych opiekuna. Warto wykorzystywać sprzęt (np. wysokość łóżka pacjenta do wzrostu opiekuna), podnośniki jezdne i sufitowe, łatwoślizgi oraz same możliwości pacjenta. Sprzęt usprawniający transfer pacjenta jest ogólnodostępny, dlatego warto stosować go w codziennej pracy. Pamiętaj, że do jego zakupu możesz otrzymać dofinansowanie z PFRON. Więcej informacji na ten temat dowiesz się z tego artykułu: Jak zdobyć dofinansowanie do sprzętu rehabilitacyjnego i wyrobów medycznych?

Pacjent i opiekun. Komfort oraz bezpieczeństwo opiekuna i pacjent podczas przemieszczania.
Prawidłowe dźwiganie: symetrycznie rozłożony ciężar równomiernie obciąża kręgosłup

Przenosząc lub podnosząc pacjenta, pamiętaj o tym!

  1. Dopasuj wysokość łóżka do swojego wzrostu – jeśli nie możesz tego zrobić, wejdź na łóżko. W ten sposób odciążysz kręgosłup.
  2. W trakcie przemieszczania zawsze pracuj na ugiętych nogach.
  3. Utrzymuj prosty kręgosłup.
  4. Unikaj dźwigania i wykorzystuj środek ciężkości.
  5. Pracuj w bliskim kontakcie z ciałem pacjenta.
  6. Przy przemieszczaniu na wózek, zablokuj hamulec i unieś poręcz boczną tak, aby nie przeszkadzała podczas transferu.
  7. Podjeżdżaj wózkiem jak najbliżej miejsca, z którego chcesz przemieścić podopiecznego.
  8. Mierz siły na zamiary – nie dźwigaj ciężaru potencjalnie niebezpiecznego.
  9. Współpracuj z pacjentem, wykorzystuj jego możliwości.
  10. Nie pozwalaj pacjentowi chwytać Cię za szyję lub w okolicy pasa.
  11. Unikaj dźwigania ze skrętem kręgosłupa na boki.
  12. Wykonuj czynność sprawnie, ale bez pośpiechu.
  13. Bądź zawsze przy pacjencie, szczególnie gdy cierpi na zaburzenia spostrzegania przestrzeni lub boi się upadku.
  14. Zawsze sprawdzaj stan techniczny sprzętu przed transferem.
  15. Równomiernie rozkładaj ciężar.

Zdobywaj wiedzę z Akademią Winncare

To pierwszy webinar organizowany w ramach Akademii Winncare. Już niebawem planujemy kolejne spotkania online ze specjalistami dla opiekunów zawodowych i niezawodowych. Chcesz wziąć w nic udział? Śledź nasz profil na Facebooku!

 

Zapisz się do newslettera!

Zgadzam się na zapisanie do newslettera Winncare Polska Sp. z o.o. (możesz zrezygnować w dowolnym momencie).

Podobne artykuły

Zapisz się do newslettera!

Zgadzam się na zapisanie do newslettera Winncare Polska Sp. z o.o. (możesz zrezygnować w dowolnym momencie).