W dzisiejszym artykule pragniemy zwrócić uwagę na problem, który dotyka wielu osób niepełnosprawnych, z ograniczeniami ruchowymi, a także ich opiekunów. Mowa o odleżynach, które są poważnym zagrożeniem dla zdrowia i jakości życia. Odleżyny, znane również jako wrzody ciśnieniowe, to uszkodzenia skóry i tkanki podskórnej, które najczęściej występują na kościach biodrowych, kręgosłupie, piętach czy kostkach. Najczęściej wynikają one z długotrwałego nacisku na określone obszary ciała, co prowadzi do niedokrwienia i uszkodzenia tkanek. Poniżej przeczytasz o tym:
- co to jest odleżyna;
- stopniach zaawansowania odleżyn;
- sposobach zapobiegania odleżynom;
- na czym polega leczenie odleżyn.
Czym jest odleżyna?
Odleżyna, znana również jako dekubitus, jest rodzajem rany powstałej na skórze i tkankach podskórnych wynikającej z długotrwałego nacisku na daną część ciała. Typowo występuje u osób, które przez długi czas pozostają w jednej pozycji, np. ze względu na chorobę, niepełnosprawność czy podeszły wiek. Najczęściej odleżyny pojawiają się na obszarach ciała, gdzie kość jest blisko powierzchni skóry, takich jak pięty, kostki, biodra czy kości krzyżowe.
Stopnie zaawansowania odleżyn
Stopnie zaawansowania odleżyn są kluczowe do zrozumienia, jak poważny jest problem i jakie kroki należy podjąć, aby go skutecznie leczyć. Zasada jest prosta: im wyższy stopień odleżyny, tym więcej uwagi i specjalistycznej opieki wymaga.
1. Pierwszy stopień: W tej fazie odleżyna objawia się jako ciągłe zaczerwienienie skóry, które nie blednie pod naciskiem. Skóra może być ciepła, twarda i może wystąpić obrzęk. W tym stadium skóra jest nienaruszona, ale wymaga natychmiastowej interwencji, aby zapobiec dalszym uszkodzeniom.
2. Drugi stopień: W drugim stopniu mamy do czynienia z utratą skóry tworzącą owrzodzenie lub pęcherz. Uszkodzenie może dotyczyć skóry właściwej i naskórka. Rana jest otwarta, a skóra wokół niej może być czerwona i obrzęknięta.
3. Trzeci stopień: Na tym etapie mamy pełną grubość utraty skóry, która może ujawnić tłuszcz, ale mięśnie, kości lub ścięgna nadal są zakryte. Rana ma kształt krateru i wymaga specjalistycznej opieki medycznej.
4. Czwarty stopień: To najpoważniejszy stopień odleżyny. W tym przypadku mamy do czynienia z pełną grubością utraty skóry i tkanki, która może ujawnić mięśnie, kości lub ścięgna. Może wystąpić martwica tkanek oraz zakażenie, które może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych.
Fazy gojenia
Fazy gojenia odleżyn są równie ważne do zrozumienia. Następnie rana jest oczyszczana z martwych komórek i bakterii. W fazie ziarninowania rana zaczyna się wypełniać nowymi komórkami i naczyniami krwionośnymi. Na końcu następuje faza epitelizacji, gdzie rana jest pokrywana nową skórą.
Zapobieganie odleżynom
Zapobieganie powstawaniu odleżyn i ich leczenie są kluczowe dla utrzymania zdrowia skóry, szczególnie u osób o ograniczonej motoryce.
1. Regularne zmiany pozycji: najważniejszym krokiem w zapobieganiu odleżynom jest regularne zmiany pozycji ciała, co pomaga zmniejszyć nacisk na narażone obszary skóry.
2. Prawidłowa higiena skóry: skóra powinna być utrzymana w czystości i suchości. Należy unikać agresywnych środków czyszczących, które mogą podrażnić lub wysuszyć skórę.
3. Ochrona skóry: należy używać specjalistycznych kremów lub maści, które tworzą barierę ochronną dla skóry i pomagają zapobiegać uszkodzeniom.
4. Prawidłowe odżywianie: to dieta bogata w białko, witaminy A i C oraz cynk może pomóc w utrzymaniu zdrowej skóry i przyspieszyć gojenie.
Leczenie odleżyn
Leczenie odleżyn może być skomplikowane i wymagać zastosowania różnych metod. Wszystko zależy od stopnia zaawansowania odleżyn, ich lokalizacji oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Oto podstawowe elementy, na które składa się leczenie odleżyn:
1. Profesjonalna ocena: W przypadku wystąpienia odleżyn, pierwszym krokiem powinno być zasięgnięcie porady medycznej. Lekarz lub pielęgniarka dokona oceny stanu rany i zaplanuje odpowiedni plan leczenia.
2. Czyszczenie rany: Rany powinny być regularnie oczyszczane, aby zapobiec infekcjom. Zaleca się stosowanie łagodnych roztworów soli fizjologicznej.
3. Zastosowanie opatrunków: Istnieją specjalistyczne opatrunki, które pomagają utrzymać odpowiedni poziom wilgotności w ranie, co przyspiesza gojenie, m.in.:
- hydrokoloidowe – zawierające specjalny żel, który wspomaga regenerację nowych komórek skóry w owrzodzeniu,
- alginianowe – wykonane z wodorostów morskich zawierających sód i wapń, przyspieszające proces gojenia,
- z nanosrebrem – wykorzystujące antybakteryjne właściwości srebra do czyszczenia zakażonych ran.
4. Leczenie odleżyn wymaga nie tylko odpowiednich technik medycznych, ale także specjalistycznego sprzętu, który może pomóc w zarządzaniu tymi bolesnymi i często trudnymi do leczenia ranami. Materace przeciwodleżynowe są kluczowym elementem w profilaktyce i leczeniu odleżyn. Ich celem jest zmniejszenie nacisku na podatne na odleżyny obszary ciała.
więcej na temat przeczytasz tutaj Materace zmiennociśnieniowe w profilaktyce odleżyn – WINNCARE
Nowoczesne metody leczenia odleżyn
Technologia medyczna nieustannie się rozwija, wprowadzając nowe, bardziej skuteczne metody leczenia odleżyn. Oto kilka z nich:
1. Terapia podciśnieniowa ran (NPWT) – jest to metoda, która polega na stosowaniu lokalnego podciśnienia do rany w celu przyspieszenia procesu gojenia. Technika ta pomaga zmniejszyć obrzęk, oczyszczać ranę i stymulować tworzenie się nowych tkanek.
2. Bioinżynieria tkankowa – w tej metodzie wykorzystuje się sztuczne skóry i komórki macierzyste do stymulowania regeneracji tkanek u pacjentów z ciężkimi odleżynami.
3. Hiperbaryczna terapia tlenowa (HBOT) – ta technika polega na wdychaniu czystego tlenu w warunkach zwiększonego ciśnienia. Ułatwia to dotarcie tlenu do uszkodzonych tkanek i przyspiesza proces gojenia.
4. Laseroterapia – laseroterapia jest stosowana do stymulowania krążenia krwi i produkcji kolagenu, co pomaga przyspieszyć proces gojenia.
5. Elektrostymulacja – ta metoda korzysta z niewielkich impulsów elektrycznych, które stymulują mięśnie wokół rany, aby zmniejszyć nacisk i poprawić krążenie.
Pamiętaj, że zapobieganie odleżynom jest zawsze lepszą strategią niż ich leczenie. Regularne zmiany pozycji, dbanie o skórę i prawidłowe odżywianie to podstawowe metody profilaktyki.
Zrozumienie, skąd biorą się odleżyny, gdzie najczęściej występują, jakie są stopnie zaawansowania odleżyn, jak przeciwdziałać odleżynom i jak je leczyć, to klucz do zapewnienia najlepszej opieki nad osobami niepełnosprawnymi i z ograniczeniami ruchowymi. Wiedza to niewątpliwie pierwszy krok do zapobiegania i leczenia odleżyn.
https://pixabay.com/pl/photos/gazy-wyleczy%C4%87-banda%C5%BC-3908154/
https://pl.freepik.com/darmowe-zdjecie/kobieta-w-podeszlym-wieku-lezac-na-lozku-w-domu-opieki-przykrytej-kocem_21453785.htm#fromView=image_search_similar&page=2&position=52&uuid=b96d886b-a16c-4f86-bfe5-cebf64bc5b9e
