Ręczne przemieszczanie pacjenta może nieść za sobą wiele zagrożeń zarówno dla pacjenta jak i jego opiekuna. Bezsprzecznie wynika to z nieznajomości technik prawidłowego transferu. Przyczyną jest też brak odpowiedniego sprzętu ułatwiającego opiekę jak np. podnośnik, pionizator czy poduszka podnosząca z pompą. Na większe ryzyko wypadków niewątpliwie mają wpływ małe pomieszczenia, wąskie progi i przejścia w lokalach, które zamieszkują chorzy.
Normy ręcznego przenoszenia
Na wstępie warto przypomnieć, że normy ręcznego przenoszenia ciężarów są ściśle określone w przepisach prawa. Nie są one jednak sprecyzowane jeśli chodzi o sektor ochrony zdrowia i pracę z pacjentem. Zgodnie z § 13. 1 Rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki społecznej z dnia 25 kwietnia 2017 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych masa przedmiotów podnoszonych i przenoszonych przez jednego pracownika nie może przekraczać:
1) dla kobiet – 12 kg przy pracy stałej oraz 20 kg przy pracy dorywczej,
2) dla mężczyzn – 30 kg przy pracy stałej oraz 50 kg przy pracy dorywczej.
W związku z powyższym niedopuszczalne jest ręczne przenoszenie pacjentów o masie ciała większej niż 12 kg dla kobiet oraz 30 kg dla mężczyzn.
Najczęściej popełniane BŁĘDY przy transferze chorego:
- ciągnięcie pacjenta pod pachy,
- podnoszenie chorego do pozycji siedzącej poprzez ciągnięcie go za ręce,
- pionizacja przy łóżku poprzez ciągnięcie za ręce,
- chwytanie opiekuna za szyję przy wstawaniu z łóżka,
- obejmowanie opiekuna w pasie przy podnoszeniu z łóżka,
- nieprawidłowa pozycja opiekuna przy pielęgnowaniu chorego.
Skutki popełnianych błędów występujące u pacjentów
Podczas ciągnięcia pacjenta pod pachy może dojść do urazu w stawie barkowym, złamań patologicznych, oraz zwiększenia ryzyka powstania odleżyn (wzrost tarcia pomiędzy skórą chorego a jego bielizną). Wyobraźmy sobie, że leżymy w łóżku a ktoś z całych sił ciągnie nas za ręce próbując nas podnieść. Możemy sobie tylko wyobrazić związany z tym ból jak również ryzyko upadku gdy „ręce nam się wyślizną”. Urazy w stawie barkowym czy złamania powodują ból i znacznie ograniczają możliwość poruszania czy choćby zmiany pozycji ciała chorego. Pamiętajmy, że leczenie złamań u pacjentów z osteoporozą czy zmianami nowotworowymi jest bardzo trudne a czasami wręcz niemożliwe.
Zwichnięcie stawu barkowego Złamanie patologiczne
Skutki popełnianych błędów występujące u opiekunów
Sytuacja, w której opiekun stoi na wyprostowanych nogach i z całych sił próbuje udźwignąć chorego stwarza dla niego ryzyko przeciążenia w okolicy lędźwiowej i barkowej. Niesie to za sobą bolesne konsekwencje a nawet kalectwo. Do uszkodzeń, zwyrodnień czy urazów ostrych może prowadzić także chwytanie opiekuna za szyję czy obejmowanie przy pionizacji. Nieprawidłowa pozycja ciała podczas pracy z chorym, znacznie ją utrudnia. W sytuacji, kiedy opiekun pochyla się nad pacjentem a jego nogi pozostają wyprostowane, na układ kostno-szkieletowy działają niekorzystne napięcia i siły o dużym natężeniu. W rezultacie odczuwa on ból i przemęczenie co nierzadko niesie konsekwencje w postaci kontuzji i wypadków. Przyjmowanie pozycji, która zwiększa siłę nacisku na krążek międzykręgowy a także wykonywanie nagłych skrętów tułowia podczas nieruchomego ustawienia stóp to bardzo częsty błąd, który niepotrzebnie obciąża kręgosłup. Wyobraźmy sobie, że podnoszenie ciężaru o wadze 50 kg generuje nacisk na krążek międzykręgowy o wartości 700-800 kg!
Nacisk w pozycji leżącej to 25 kg
Nacisk w pozycji stojącej Nacisk w pozycji siedzącej
to ok. 100 kg to ok. 140 kg
Pamiętajmy, że zgodnie z zasadami ergonomii pracę należy wykonywać w taki sposób, by zużyć jak najmniej energii podczas jej wykonania. Przestrzegajmy technik bezpiecznego przemieszczania pacjenta. Korzystajmy ze sprzętu pomocniczego takiego jak. podnośniki jezdne, sufitowe, krzesła toaletowe czy kąpielowe, balkoniki, chodziki, łatwoślizgi. Wykorzystujmy również w pełni jego możliwości (np. regulacja wezgłowia, regulacja wysokości łóżka).
O prawidłowych technikach transferu pacjentów przeczytacie Państwo
w kolejnym artykule.
