Przenoszenie pacjenta to jednocześnie najtrudniejsza i najbardziej urazogenna czynność, związana z opieką nad osobą unieruchomioną. Urazy mogą przy tym dotknąć zarówno opiekuna, jak i jego pacjenta. Dlatego na naszej Akademii podpowiadamy, jak unikać problemów zdrowotnych związanych z transferem podopiecznego.
Zagrożenia związane z transferem pacjenta
Kiedy transfer osób z ograniczeniami ruchowymi przebiega bez znajomości i respektowania zasad ergonomii, konsekwencją mogą być trwałe uszkodzenia oraz zespoły bólowe. Przy przenoszeniu ręcznym najbardziej zagrożony jest kręgosłup, zarówno w odcinku szyjnym, jak i lędźwiowo-krzyżowym.
Niebezpieczeństwo to dotyczy zarówno pielęgniarek, opiekunów profesjonalnych jaki i osób zajmujących się niepełnosprawnym w rodzinie. Bywa, że o zasadach bezpiecznego przenoszenia pacjenta opiekunowie nie wiedzą lub po prostu zapominają. Czasami świadomie lekceważą problem, sięgając po metody, które uznają za szybsze i mniej skomplikowane.
Zanim przyjrzyjmy się najczęstszym błędom, związanym z transferem pacjenta, przypomnijmy kilka najistotniejszych zasad ergonomii pracy fizycznej.
Ergonomia pracy fizycznej – najważniejsze zasady
Ergonomia to istotne pojęcie w odniesieniu do pracy fizycznej. Ma ona na celu zmniejszenie ryzyka występowania urazów i ograniczania przeciążeń narządów ruchu. Stosowanie zasad ergonomii pracy fizycznej przynosi więc rezultaty w dłuższej perspektywie. Zapobiega bowiem powstawaniu mikrourazów, które z czasem przekształcają się w zmiany patologiczne, wymagające długotrwałego leczenia.
ZASADA 1. Wyprostowane plecy
Zachowanie prostych pleców pozwala na maksymalne odciążenie kręgosłupa. To szczególnie istotne, kiedy przenosimy ciężary lub długo pozostajemy w pozycji stojącej lub siedzącej. Nadmierne obciążanie kręgosłupa lub długotrwałe jego nadwyrężanie poprzez utrzymywanie pochylonej sylwetki, może prowadzić do zwyrodnień, których leczenie ma bardzo skomplikowany przebieg.
Automatyczne prostowanie pleców umożliwia łatwiejsze utrzymanie równowagi. Istotną rolę pod tym kątem pełnią mięśnie brzucha – napięte zapewniają lepszą stabilizację ciała i pomagają utrzymać prosty kręgosłup podczas wysiłku.
ZASADA 2. Przysiad zamiast pochylania
Zgodnie z zasadami ergonomii ruchu pochylanie się najlepiej całkowicie wyeliminować, szczególnie jeśli nie jest ono kontrolowane. Najlepszą pozycją do podnoszenia jest przysiad albo ugięcie kolan z wyprostowanymi plecami. Jeśli podnosisz duży ciężar, sięgaj po metodę z przysiadem.
Przysiad umożliwi rozłożenie ciężaru ciała równomiernie, ułatwi zachowanie prostych pleców, ale także pozwoli wykorzystać siłę nóg do podniesienia przedmiotu.
ZASADA 3. Równo rozmieszczony ciężar
Podczas noszenia ciężkich przedmiotów, na przykład toreb z zakupami, należy zadbać o to, by ich ciężar był równomiernie rozmieszczony po obu stronach ciała. Lepiej zatem zapakować zakupy do dwóch lub więcej worków niż próbować upchnąć wszystko w jednym, bardzo ciężkim.
Rozłożenie ciężaru na obie strony pomaga uniknąć przeciążeń tylko w lewej lub prawej części ciała, a co za tym idzie – wyeliminować ryzyko urazów takich jak zwichnięcie barku, naderwanie ścięgna czy skrzywienie kręgosłupa. To także najlepszy sposób na zachowanie równowagi i ochronę przed upadkiem podczas dźwigania.
ZASADA 4. Pchnij zamiast ciągnąć
Kiedy mamy do czynienia z przedmiotami o dużych gabarytach, na przykład z wózkiem do przewożenia pacjenta, najlepiej mieć go przed sobą. Popychanie zapewnia lepszą kontrolę – zarówno nad przedmiotem, jak i własnym ciałem.
Jednocześnie trzeba pamiętać, że ciągnięcie może prowadzić do nadwyrężenia barku. Może także powodować, że przedmiot, który przemieszczamy, najedzie lub wsunie się boleśnie na stopy.
Transfer pacjenta – najczęściej popełniane błędy
Poprosiliśmy zaprzyjaźnioną pielęgniarkę, Joannę Szwedo o przygotowanie listy najczęściej popełnianych przez opiekunów błędów podczas przenoszenia pacjentów. Są to błędy, prowadzące w krótszej lub dłuższej perspektywie do zwyrodnień oraz chorób i nie są bezpieczne zarówno dla opiekuna, jak i jego pacjenta.
Należą do nich:
- Pionizowanie podopiecznego poprzez podciąganie go za pachy. Błąd ten może doprowadzić do zwichnięcia w stawie barkowym, a nawet do złamań patologicznych kości kończyn górnych.
- Sadzanie lub pionizowanie pacjenta poprzez pociąganie za ramiona. To kolejny sposób na urazy w stawie barkowym.
- Chwytanie opiekuna za szyję przez pacjenta. Chociaż taka metoda może wydawać się wygodna, jej konsekwencje zdrowotne są fatalne w skutkach. Każdorazowe chwytanie za szyję, szczególnie jeśli towarzyszy temu nagłe, silne ciągnięcie, powoduje powstawanie mikrourazów w odcinku szyjnym. Po latach opieki przekształcą się one w zwyrodnienia, wymagające długiego leczenia.
- Chwytanie opiekuna za plecy w odcinku lędźwiowym. Podobnie jak poprzedni błąd, ten również może mieć poważne konsekwencje. Najbardziej zagrożony jest w tym przypadku dolny odcinek kręgosłupa.
Chcesz wiedzieć więcej? Obejrzyj wideo, na którym Joanna Szwedo prezentuje najczęściej popełniane błędy oraz omawia ich konsekwencje:
Bezpieczny transfer pacjenta – rozwiązania dla opiekunów profesjonalnych i opieki domowej
Przestrzeganie obowiązujących norm ergonomii pracy jest kluczowe, by unikać urazów i cieszyć się zdrowiem przez długie lata sprawowania opieki. Warto też pamiętać, że istnieją innowacyjne rozwiązania, które całkowicie odciążają opiekunów podczas przenoszenia pacjentów, popularne przede wszystkim w krajach zachodnich. Chcąc wprowadzać nowe standardy do opieki, zarówno domowej, jak i zinstytucjonalizowanej, my również takie rozwiązania rekomendujemy. Zobacz, w jaki sposób technologia wspiera opiekunów w ich codziennej pracy.
Podnośnik sufitowy Luna
To urządzenie sprawia, że w bezpieczny sposób i bez użycia siły możemy przenieść pacjenta z jednego pomieszczenia do drugiego. Jest ono mocowane pod sufitem, dzięki czemu nie zajmuje miejsca i doskonale sprawdza się również w placówkach opiekuńczych, które borykają się z problemem wąskich korytarzy i progów.
Podnośnik sufitowy Luna ma bardzo nowoczesny i elegancki wygląd i dzięki temu bez problemu komponuje się w każde pomieszczenie: łazienkę, sypialnię oraz pomieszczenia dostępne w placówkach medycznych. Co najważniejsze, jego obsługa jest bardzo prosta i intuicyjna.
Więcej o podnośniku Luna przeczytasz w artykule: Podnośnik sufitowy i jego zalety
Zobacz, jak z urządzenia korzysta pielęgniarka Joanna Szwedo:
Podnośniki jezdne
Bardziej kompaktowym rozwiązaniem są podnośniki jezdne. Nie wymagają one montowania dodatkowych elementów w pomieszczeniu, są zwrotne i łatwe w użyciu. Podnośnik jezdny daje maksymalną przestrzeń pacjentowi oraz komfort i wygodę podczas przenoszenia. Lekko wygięte nogi podstawy jezdnej umożliwiają lepszy dostęp do szerokich krzeseł, foteli czy wózków inwalidzkich. Opatentowane rozwiązanie wieszaka zapewnia z kolei łatwe i bezpieczne zamocowanie podwieszki.
Dowiedz się więcej o podnośnikach na przykładzie jednej z realizacji Winncare: Jak podnośniki jezdne i sufitowe poprawiły warunki w DPS im. L. i A. Helclów
