Samotność dotyczy prawie jednej trzeciej wszystkich seniorów. Na co dzień żyją oni samodzielnie, a ich kontakt z drugim człowiekiem jest sporadyczny. Izolacja seniorów jest zarówno powszechna, jak i niebezpieczna – wpływa na zdrowie fizyczne, psychiczne i komfort życia. Jak zatem można pomóc osobom starszym?
Fakty dotyczące samotności seniorów i skutków izolacji
W latach pięćdziesiątych XX wieku psychiatra Frieda Fromm-Reichman podnosiła świadomość na temat samotności jako stanu, który stanowi zagrożenie dla zdrowia. Samotność zdefiniowała jako różnicę między „preferowanymi a rzeczywistymi stosunkami społecznymi” danej osoby i opisała jej wpływ dla starzejących się populacji. Od tamtej pory naukowcy kontynuowali testy w tym zakresie i doszli do następujących wniosków:
Samotność prowadzi do komplikacji zdrowotnych
Według badania przeprowadzonego na Uniwersytecie Brighama Younga, samotność jest tak samo śmiertelna jak palenie czy otyłość. Tymczasem naukowcy z University of Chicago zauważyli, że ciśnienie krwi i poziom stresu są znacznie wyższe u osób samotnych, zwłaszcza seniorów.
Samotni ludzie częściej sięgają po używki
Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne udowodniło, izolacja społeczna często prowadzi do złych nawyków zdrowotnych. Samotni seniorzy częściej palą, piją w nadmiarze i zaniedbują potrzebę aktywności fizycznej.
Samotność zwiększa ryzyko choroby Alzheimera
Badania przeprowadzone przez Rush Institute for Healthy Aging potwierdziły, że samotność jest czynnikiem ryzyka pogorszenia funkcji poznawczych. Testy wykazały, że obecność choroby Alzheimera jest prawie dwukrotnie częściej odnotowywana u samotnych dorosłych, a osłabienie umysłowe następuje szybciej.
Samotni seniorzy narażeni są na depresję
Mental Health America wymienia kilka zaskakujących faktów na temat seniorów żyjących w rozwiniętych krajach:
- 1 na 17 osób w wieku powyżej 65 lat cierpi na depresję;
- 77% starszych osób odczuwa lęk na myśl o przyszłości;
- samotni seniorzy popełniają samobójstwa 20% częściej, niż ludzie mający regularny kontakt z bliskimi.
Wraz z wiekiem czasami pojawiają się zmiany, które mogą powodować stres i smutek. Przejście na emeryturę, śmierć ukochanej osoby lub diagnoza choroby mogą sprawić, że seniorzy czują się nieswojo, niespokojnie i nieszczęśliwie, co z czasem przyczynia się do rozwinięcia depresji.
Jak możesz pomóc samotnym seniorom?
Jak widać, samotność może mieć wiele negatywnych konsekwencji, dlatego warto podjąć wysiłek i wesprzeć starsze osoby w walce z izolacją oraz wykluczeniem. Jak to zrobić? Oto kilka pomysłów:
Domy opieki dla osób starszych
Placówki, zapewniające całodobową opiekę nad seniorami, cieszą się w Polsce rosnącą popularnością. Nic dziwnego, ponieważ ich zalet jest wiele:
- zapewniają dostęp do lekarzy specjalistów również dla osób cierpiących na uciążliwe schorzenia,
- oferują troskliwą opiekę i monitorują stan zdrowia podopiecznych,
- dzięki nowoczesnemu sprzętowi zapewniają skuteczną terapię przeciwodleżynową oraz rehabilitację dla osób z trudnościami w poruszaniu się,
- umożliwiają prowadzenie aktywnego życia towarzyskiego,
- wspierają samodzielność seniorów, dbając o to, by cieszyli się niezależnością jak najdłużej,
- organizują zajęcia usprawniające, terapię zajęciową i wydarzenia kulturalno-artystyczny,
- umożliwiają częste odwiedziny rodziny, bliskich oraz przyjaciół,
- zapewniają wysoki standard życia w nowoczesnym otoczeniu, zaprojektowanym z myślą o potrzebach osób starszych.
Przeprowadzka z własnego mieszkania do pokoju w ośrodku bywa wyzwaniem dla seniora, ponieważ musi on zmienić swoje przyzwyczajenia i nawyki. Warto jednak podjąć ten wysiłek, by zaoferować osobie starszej dużo lepsze warunki życia, a przede wszystkim stałą opiekę specjalistów.
Fundacje, stowarzyszenia, akcje charytatywne
Istnieje wiele organizacji, wspierających osoby starsze, zarówno finansowo, jak i poprzez ich aktywizację oraz angażowanie w zajęcia. Wiele takich fundacji i stowarzyszeń działa na terenie całej Polski, a niektóre mają zasięg regionalny. Sprawdź, czy w twoim sąsiedztwie są organizacje, potrzebujące wsparcia. Dlatego to takie ważne? Ponieważ fundacje dla seniorów nie tylko niosą pomoc osobom, samotnym, schorowanym czy ubogim, ale także działają aktywnie na rzecz zapobiegania wykluczenia społecznego i marginalizacji osób starszych. Organizują akcje, nastawione na zmianę świadomości społeczeństw, dążąc do włączenia seniorów w codzienne życie. Weryfikują regulacje prawne, stojąc na straży ochrony dobra seniorów. Edukują i wspierają tych, którzy chcą włączyć się do działań.
Wolontariat
Jeśli nie masz możliwości, by wspierać fundacje finansowo, możesz zamiast pieniędzy poświęcić starszym osobom swój czas. Organizacje niosące pomoc seniorom nieustannie poszukują wolontariuszy, którzy będą w stanie zarezerwować kilka godzin w tygodniu. Może to być fundacja, działająca w twoim mieście albo pobliski dom seniora. Często sama obecność wolontariusza, który pogra z seniorem w karty albo poczyta mu książkę w zupełności wystarczą, by z dnia na dzień poprawiać ich jakość życia.
Pomoc osobom z otoczenia
Być może w twoim bliskim sąsiedztwie znajduje się osoba, potrzebująca wsparcia. Przyjrzyj się swoim sąsiadom, odwiedź starszą parę lub samotnego seniora, mieszkającego w twoim bloku. Pamiętaj, by taką bezpośrednią pomoc udzielać z dużą dozą empatii i delikatnością. Zacznij od poznania seniora, spędź z nim trochę czasu, zaoferuj pomoc w zakupach czy załatwieniu spraw na mieście, przynieś ciepły posiłek. Szanuj przy tym granice seniora i nie trać zapału, jeśli nie reaguje z takim entuzjazmem, jakiego oczekujesz. Osoby starsze potrafią być bardzo dumne, a lata samotności sprawiają, że zamykają się na innych. Jeśli czujesz, że jesteś w stanie podjąć się takiego wyzwania, na pewno wzbogacisz czyjeś życie.
Samotność osób starszych w czasach COVID-19
Innym problemem, dotykającym seniorów w obecnych czasach, jest izolacja, wynikająca z obostrzeń, związanych z koronawirusem. Powodują one, że nawet aktywne osoby starsze muszą pozostawać w domach, a jako grupa najbardziej narażona na zachorowanie i komplikacje zdrowotne, muszą zrezygnować także ze spotkań towarzyskich.
Warto pamiętać o takich osobach – obojętnie czy są członkami naszej rodziny czy nie. Krótkie spotkanie, spacer czy rozmowa telefoniczna mogą pomóc seniorom lepiej radzić sobie z samotnością. Równie ważne jest pomaganie w znajdywaniu sposobów na spędzanie wolnego czasu w domu, a także – pomoc w załatwianiu spraw online lub przez telefon.
Dobre praktyki w swoich placówkach wprowadziły także Domy i kluby „Senior+”. Organizują one zajęcia dla osób starszych, monitorują stan ich zdrowia, organizują wspólne święta. Dzięki temu, mimo obostrzeń, starsze osoby nadal mogą korzystać z zorganizowanych aktywności czy z rehabilitacji. Więcej informacji o placówkach „Senior+” można znaleźć na rządowej stronie Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej.
W ramach rządowego programu „Solidarni z seniorami” dla domów opieki przekazane zostały także dodatkowe środki finansowe, pozwalające placówkom na dostosowanie warunków do panujących obostrzeń przy jednoczesnym, dalszym funkcjonowaniu. Wsparcie otrzymały Domy Pomocy Społecznej, domy „Senior+”, a także placówki realizujące program Aktywność Społeczna Osób Starszych.
W czasach koronawirusa nie przestały działać także prywatne ośrodki wspierające seniorów, które nadal oferują całodobową opiekę oraz dużo ciekawych zajęć i aktywności dla osób starszych. Warto rozważyć zapewnienie seniorowi tak kompleksowej opieki – szczególnie teraz, kiedy instytucje zdrowotne walczą ze skutkami COVID-19, a dostanie się do lekarza specjalisty bywa utrudnione.
