Rehabilitacja pacjenta chorego na COVID-19. O czym należy pamiętać?

COVID-19 jest chorobą wywołaną przez nowy koronawirus SARS-Cov-2. Chociaż nieustannie trwają nad nim badania, doniesień naukowych o tym wirusie nadal jest niewiele. Z myślą o fizjoterapeutach, Krajowa Izba Fizjoteraputów przygotowała listę zaleceń dotyczących tego jak powinna przebiegać rehabilitacja pacjenta chorego na COVID-19. Przytaczamy niektóre z tych zapisów.

COVID-19 to wysoce zakaźna choroba obejmująca układ oddechowy, która w kolejnych etapach doprowadza do jego niewydolności, obniżenia wydolności fizycznej oraz psychicznej pacjentów. Badania i analiza przebiegu pandemii pokazały, że większość osób przechodzi tę chorobę łagodnie. Jej objawy porównywalne są do przeziębienia lub grypy – towarzyszy im suchy kaszel, gorączka, ból gardła i bóle mięśni. U 15-20% osób przebieg infekcji jest jednak znacznie cięższy i pacjenci wymagają specjalistycznego leczenia lub hospitalizacji. Wraz z postępem objawów w wielu przypadkach dochodzi do zapalenia płuc, a u 2-3% pacjentów – do zgonu.

Fizjoterapia oddechowa jest ważną częścią multidyscyplinarnego leczenia i pełni bardzo istotną rolę w procesie leczenia, usprawniania i opieki nad pacjentami z dysfunkcjami układu oddechowego – piszą eksperci KIF.

Dzięki niej możliwe jest zmniejszenie objawów duszności, poprawa obniżonej pojemności płuc, przeciwdziałanie powikłaniom powstałym w przebiegu niewydolności oddechowej i unieruchomienia. Umożliwia także zmniejszenie niepełnosprawności, poprawę jakości życia oraz obniżenie poziomu lęku i przeciwdziałanie depresji.

Niewydolność oddechowa i duszności to częsty problem, z jakim borykają się pacjenci z ciężkim przebiegiem choroby. Odpowiednia rehabilitacja pacjenta chorego na COVID-19 może pomóc w zmniejszeniu nadmiernej pracy oddechowej, oczyszczaniu zalegającej wydzieliny, zwiększeniu pojemności płuc, poprawie wymiany gazowej. To także ważny etap mobilizacji i stopniowego zwiększania aktywności, zapobieganiu skutkom unieruchomienia i zwiększaniu tolerancji wysiłku fizycznego.

Przy duszności, pracę mięśni oddechowych zoptymalizować może ułożenie pacjenta w pozycji pochylonej. Krajowa Izba Fizjoterapeutów poleca również dwie techniki oddechowe:

1. Kontrola oddechu – technika ta powinna odbywać się w pozycji siedzącej. Jeśli stan pacjenta nie pozwala na uzyskanie takiej pozycji należy pracować w pozycji półleżącej. Bardzo ważne, aby pacjent rozluźnił pomocnicze mięśnie wdechowe, w szczególności ramion i szyi, następnie rozpoczął od wdechu przez nos (ogrzanie i nawilżenie powietrza), następnie wykonał powolny, wydłużony zrelaksowany wydech z aktywacją odpowiedniego toru oddechowego (oddech torem dolnym piersiowym i brzusznym). Oddech powinien być spokojny (płytki, wolny).
2. Oddech w tempie – technika, która pomaga w trakcie wykonywania czynności wymagającej wysiłku. Weź wdech przed ruchem i wypuszczaj potwietrze w trakcie jego wykonywania. Nie spiesz się, działaj powoli i na spokojnie.

W swoim opracowaniu Krajowa Izba Fizjoterapeutów zwróciła szczególną uwagę na zachowanie bezpieczeństwa podczas zabiegów.

Wszyscy pracownicy ochrony zdrowia, również fizjoterapeuci, powinni przygotować się na zwiększoną liczbę pacjentów wymagających hospitalizacji w wyniku ostrego przebiegu COVID-19 – czytamy w dokumencie.

By chronić się przed zarażeniem, każdy fizjoterapeuta powinien wyposażyć się w środki ochrony osobistej: maski, rękawice, okulary ochronne/przyłbice i fartuchy. Mają one przede wszystkim służyć ochronie specjalistów, którzy w kontakcie z chorymi znajdują się w grupie podniesionego ryzyka zakażeniem. KIF zaleca unikania urządzeń wielorazowego użytku, a jeśli takie urządzenia są używane, należy stosować odpowiednie wymienne filtry ochronne, a także dokładnie sterylizować urządzenie między pacjentami.

O czym jeszcze należy pamiętać? KIF przypomina o najważniejszych zasadach profilaktyki przeciwko koronawirusowi:

Pełny dokument Krajowej Izby Fizjoterapeutów znajdziesz TUTAJ.

Pobierz broszurę europejskiego oddziału WHO „Wsparcie w samodzielnej rehabilitacji po przebyciu choroby związanej z COVID-19” przetłumaczoną przez Krajową Izbę Fizjoterapeutów.