BHP w pracy pielęgniarek i opiekunów medycznych

Pielęgniarki oraz opiekunowie medyczni, którzy wykonują przede wszystkim świadczenia pielęgnacyjne, lecznicze, diagnostyczne oraz rehabilitacyjne narażeni są na wiele różnych niebezpieczeństw i zagrożeń. Dlatego w odniesieniu do tej grupy zawodowej ważne jest przestrzeganie ustalonych zasad bezpieczeństwa pracy – zarówno w stosunku do pacjenta, jak i samego siebie. Czynniki środowiska pracy związane z wykonywanym zawodem oraz ich możliwe skutki dla zdrowia zostały określone w Międzynarodowej Karcie Charakterystyki Zagrożeń Zawodowych. Karta ta dostępna jest na stronie Centralnego Instytutu Ochrony Pracy – Państwowego Instytutu Badawczego. My natomiast przybliżymy dzisiaj Państwu najważniejsze informacje dotyczące:

czynników środowiska pracy związanych z danym zawodem;
schorzeń wynikających z pracy w wymuszonej pozycji;
norm ręcznego przenoszenia;
zasad prawidłowego podnoszenia ciężkich rzeczy i osób;
ogólnych zasad do zastosowania w czynnościach związanych z opieką nad osobami niepełnosprawnymi.

Czynniki środowiska pracy które mogą wywoływać wypadki i schorzenia

Międzynarodowa Karta Charakterystyki Zagrożeń Zawodowych wymienia czynniki, które mogą wywoływać wypadki. Są to m.in. śliskie nawierzchnie, igły i ostre narzędzia, prąd elektryczny, gorące urządzenia sterylizacyjne, butle ze sprężonymi gazami, substancje chemiczne oraz podnoszenie ciężarów. To ostatnie może wywołać nagłe wystąpienie zespołu bólowego pleców. Karta opisuje także czynniki fizyczne takie jak promieniowanie laserowe i rentgenowskie. W ich rezultacie możliwe są uszkodzenia oczu, poparzenia skóry oraz wystąpienia chorób nowotworowych. Czynniki chemiczne i pyły, które mogą skutkować uczuleniami, zatruciami a nawet zapaleniami skóry i śluzówek. Następnie czynniki biologiczne w postaci mikroorganizmów chorobotwórczych w tym wirus HIV i wirusy zapalenia wątroby typu B i C.

Niebezpieczeństwo w pracy mogą wywołać również czynniki ergonomiczne, psychospołeczne i związane z organizacją pracy. Zalicza się do nich m.in. praca w wymuszonej pozycji ciała, z pacjentami ciężko poszkodowanymi, praca zmianowa, nocna, w godzinach nadliczbowych. Pracownicy służby zdrowia często narażeni są na agresję ze strony pacjentów. Dzisiaj skupimy się na omówieniu czynników ergonomicznych oraz sposobów na ich niwelowanie.

Praca w wymuszonej pozycji

Choroby z grupy MSD, czyli choroby układu mięśniowo-szkieletowego (Muscle Skeleton Disorder) są jedną z najczęstszych schorzeń występujących w pracy w wymuszonej pozycji u pielęgniarek i opiekunów medycznych. Praca w pozycji stojącej, długotrwałe wykonywanie pracy w pozycji siedzącej, jak i przyjmowanie wymuszonej pozycji ciała po dłuższym okresie aktywności zawodowej mogą powodować choroby układu mięśniowo-szkieletowego. Są to w szczególności choroby zwyrodnieniowe kręgosłupa, obręczy barkowej i nadgarstków.

Normy ręcznego przenoszenia

Normy ręcznego przenoszenia ciężarów są ściśle określone w przepisach prawa. Nie są one jednak sprecyzowane jeśli chodzi o sektor ochrony zdrowia i pracę z pacjentem. Zgodnie z § 13. 1 Rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki społecznej z dnia 25 kwietnia 2017 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych masa przedmiotów podnoszonych i przenoszonych przez jednego pracownika nie może przekraczać:

1) dla kobiet – 12 kg przy pracy stałej oraz 20 kg przy pracy dorywczej,

2) dla mężczyzn – 30 kg przy pracy stałej oraz 50 kg przy pracy dorywczej.

W związku z powyższym niedopuszczalne jest ręczne przenoszenie pacjentów o masie ciała większej niż 12 kg dla kobiet oraz 30 kg dla mężczyzn.

Jeżeli mamy do przeniesienia kilka ciężarów bardzo istotne jest równomierne ich rozłożenie na obie połowy ciała.

Zasady prawidłowego podnoszenia ciężaru

unikamy dużej częstotliwości podnoszenia ( duże tempo),
staramy się utrzymać ciężar w rękach jak najkrócej,
podczas podnoszenia minimalizujemy ruchy tułowia (pochylenie, skłony, skręcenia),
unikamy podnoszenia obiektów z przemieszczającym się środkiem ciężkości. Ciężkie przedmioty podnosimy z ziemi z przysiadu , plecy powinny pozostać proste, pracujemy na zgiętych kolanach a czynność wykonujemy powoli.

Pozycja opiekuna: nogi ugięte w kolanach, rozkrok i plecy proste. Podczas samej czynności przemieszczania np. na wózek, tworzymy z pacjentem bryłę i wykorzystując mechanizm dźwigni unosimy i przesadzamy chorego.

Zasady w zapobieganiu schorzeniom a także zmniejszające codzienne zmęczenie po pracy

Przy wykonywaniu takich czynności jak podnoszenie i przenoszenie pacjenta, przy zabieraniu go na badania, pielęgnacji, karmieniu i toalecie:

dbaj, aby sprzęt i meble w pomieszczeniach pracy zapewniały swobodny dostęp do stanowisk,
pamiętaj o stosowaniu sprzętu pomocniczego przeznaczonego do danej czynności: stoliki zabiegowe, wózki funkcyjne, podnośniki, pionizatory, rolki, maty ślizgowe,
ograniczaj lub eliminuj konieczność podnoszenia pacjentów leżących,
jeżeli pacjent korzysta z łóżka specjalistycznego wykorzystaj jego możliwości i dostosuj wysokość do swojego wzrostu,
podnoszenie ciężkich przedmiotów z ziemi powinno odbywać się na niskich nogach,
nie podnoś niczego z ziemi mając nogi wyprostowane i zgięte plecy. Ciężar, który przenosisz rozkładaj równomiernie na obie strony ciała,
pamiętaj o wykorzystaniu całej powierzchni siedziska, podparciu okolicy lędźwiowej kręgosłupa i przedramion na podłokietnikach,
unikaj skrętów tułowia i utrzymywania przez dłuższy czas nieruchomej pozycji ciała,
noś wygodne obuwie na grubej antypoślizgowej podeszwie,
regularnie korzystaj z przerw na odpoczynek, podczas których możesz wykonać kilka prostych ćwiczeń rozciągających i rozluźniających.

Przenoszenie pacjenta przy pomocy podnośnika jezdnego Solar 185

Świadczenie pracy w postaci czynności pielęgnacyjnych, leczniczych, diagnostycznych oraz rehabilitacyjnych niesie za sobą wiele różnych niebezpieczeństw i zagrożeń. W przypadku braku w zakładzie pracy sprzętu pomocniczego do przemieszczania pacjentów leżących/niepełnosprawnych lub jest on niesprawny powinno się zgłosić ten problem przełożonemu, służbie bhp lub społecznemu inspektorowi pracy. Po pracy warto pomyśleć o aktywności fizycznej. Pomoże ona wzmocnić mięśnie grzbietu, brzucha i utrzymać w dobrym stanie Twój kręgosłup. Możesz zapisać się na zajęcia z jogi, pływanie, aerobik. Dowiedz się czy w Twoim miejscu pracy istnieje możliwość dofinansowania takich zajęć lub wykupienia kart abonamentowych. Pamiętaj, że przyjazna atmosfera w pracy niweluje stres, który wpływa negatywnie na obciążenie i napięcie mięśni, potęguje zmęczenie i dolegliwości.

Źródła:

https://www.ciop.pl/

https://www.pip.gov.pl/

https://pl.freepik.com/darmowe-zdjecie/portret-usmiechnietego-lekarza-dziewczyny-pracownika-medycznego-w-bialym-fartuchu-ze-stetoskopem-wskazujacym-palce-w-lewo_34639702.htm#query=szpital&position=43&from_view=search&track=sph